Dulaty University хабаршысы 2023-3
Автор: И.И. Бекбасаров, Е.И. Атенов
Страница 195-203

https://doi.org/10.55956/RXBG4045

Аннотация. Представлены результаты экспериментальных исследований моделей свай с 4 уширениями, выполненных в лабораторных условиях с подсыпкой сыпучих материалов. Выявлено, что внесение подсыпок из сыпучих материалов увеличивает энергетические затраты на забивку моделей до 1,14-1,66 раза. При этом вид подсыпочного материала оказывает влияние на энергоемкость забивки свай. Установлено также повышение сопротивляемости моделей свай действию статических вертикальных нагрузок до 1,15-1,68 раза при внесении сыпучих материалов при забивке. Показано, что вид подсыпочного материала оказывает влияние на сопротивляемость моделей свай действию вертикальной статической нагрузки.

Ключевые слова: модель сваи, свая с уширениями, сыпучий материал, подсыпка, энергоемкость забивки, несущая способность.

(PDF)

Автор: У.К. Раймбекова

Менеджмент магистрі, М.Х. Дулати атындағы Тараз өңірлік университеті, Тараз қ., Қазақстан
Бет 185-196

https://doi.org/10.55956/NXTD9002

Аңдатпа. Қазіргі халықаралық саяси қарама-қайшылықтар жағдайында кез келген мемлекет үшін көрші елдермен сауда-экономикалық және инвестициялық ынтымақтастықты нығайту басты міндет болып табылады. 2015 жылғы 1 қаңтардан бастап Ресей, Қазақстан, Беларусь, Армения және Қырғызстан мемлекеттерін біріктіретін Еуразиялық экономикалық одақ (ЕАЭО) жұмыс істей бастады. Бұл өңірлік интеграциялық ұйымның мақсаты тауарлардың, көрсетілетін қызметтердің, капитал мен жұмыс күшінің қозғалыс еркіндігі, сондай- ақ экономика салаларында үйлестірілген, келісілген және бірыңғай саясатты жүргізуді қамтамасыз ету. ЕАЭО елдерінің өзара инвестициялық ынтымақтастық негіздерін қарастыруға арналған көптеген зерттеулерге қарамастан, қазіргіәлемдік экономиканың ерекшеліктері негізгі геосаяси және макроэкономикалық әріптестік шеңберінде өзара инвестициялық ынтымақтастық құрылымын зерттеудіталап етіп отыр. Мақалада ЕАЭО-қа мүше елдердің инвестициялық қызметінің негізгі үрдістеріне талдау жүргізілді, өзара тікелей инвестициялар құрылымының ерекшеліктері, экономикалық қызмет түрлері бойынша одақ елдерінің негізгі капиталына салынған инвестициялар көлемі талданып, нвестициялардың қарқындылық индексі бағаланды. Зерттеу барысында тиімді инвестициялық ынтымақтастыққа жету жолында одақ мемлекеттердің алдында тұрған проблемалар жәнеөзара ынтымақтастықэкономикалық және қаржылық интеграциясының перспективалары анықталынды.

Тірек сөздер: Еуразиялық экономикалық одақ (ЕАЭО), инвестициялық саясат, негізгі капиталға салынған инвестициялар, жалпы ішкі өнім(ЖІӨ), тікелей шетелдік инвестициялар (ТШИ), өзара тікелей инвестициялар құрылымы.

(PDF)

Автор: Б.Т. Альмуратов

Әлеуметтік білімдер магистрі, М.Х. Дулати атындағы Тараз өңірлік университеті, Тараз қ. Қазақстан
Бет 172-184

https://doi.org/10.55956/FRLM7482

Аңдатпа. Жергілікті өзін-өзі басқару институтының демократиялық процестерге әсерін әлеуметтанулық сауалнама жасай отырып зерттеу нәтижесінде үш облыс тұрғындарының көзқарасын анықтап белгілі бір зерттеу нәтижесі пайда болды. Жергілікті өзін-өзі басқарудың дамуына деген қоғамның сұранысы, бүгінгі күні жергілікті өзін-өзі басқару саласының дамуына қандай мәселелер орын алуда, тұрғындардың ойынша қандай кезек күттірмейтін шешімдер қабылдауды талап етуде, қоғамдық және басқару институттарының халықтың қоғамдық белсенділігін арттыруына көмектесу деңгейі және биліктің шешім қабылдау процесінде қалың жұртшылықты қатыстырудың тиімді жолдары қарастырылған. Зерттеу анкета арқылы пікір-терім алынып оның нәітижесі шығарылды. Пирсон кестесі бойынша екі сұрақтан салыстырмалы кесте жасалынып оынң мәндері есептеліп екі әлеуметтік құбылыстың қайсысы маңыздырақ екендігі өлшенді. Осы әдіс бойынша қазіргі Қазақстанның саяси өмірі демократияны таңдау жолына тәуелді емес екендігі айқындалды.

Тірек сөздер: жергілікті өзін-өзі басқару, демократия, үшін Х2 (Хи-квадрат) әдісі.

(PDF)

Author: Zh.H. Sarybaeva1, Zh.A. Mutalipova2, A.B. Baiseitova3

1,2Senior lecturer of the Department of Chemistry and Biology, Master of Chemistry,
3Student
M.Kh. Dulaty Taraz Regional University, Taraz, Kazakhstan
Page 165-172

https://doi.org/10.55956/HOWC5031

Abstract. Wastewater is the result of many human activities, and its volume is growing more and more every year. Usually the issue of wastewater treatment is solved in municipal wastewater treatment plants. These facilities have been operated in our country for many years, the degree of their consumption is very high, it is more than 60%, and this has a bad effect on the environment. Poor quality of wastewater treatment leads to problems such as degradation of aquatic ecosystems and various diseases that will be transmitted by water from contaminated sources, Wells, freshwater wells. The Problem is significant not only in our country, but all over the world. For example, according to a UN World Report, the amount of wastewater transported worldwide, with the exception of highly developed countries (to which Kazakhstan does not yet belong), their total pollution is growing at a steady pace. At the same time, as noted in the article, the amount of wastewater is discharged into the environment without proper treatment [1]. In our Republic of Kazakhstan, the first urban wastewater treatment plants appeared in the 1950s.In the 20th century, at a time when mechanical sewage treatment plants (MOS) were built and put into operation in large cities. Urban wastewater was discharged into filtration fields or water tanks without adequate treatment. Currently, there are many used sewers. Consumption was over 90%. In our city of Taraz, there is absolutely no scythe, urban outflows through temporary wells are immediately discharged to filter fields, this was in 2010. During this time, the picture has not changed. Urban sewerage is associated not only with residential buildings, but also with industrial plants. This causes an excessive hydraulic load on filtration zones that pollute groundwater. City leaders promised to solve this problem 10 years ago, but the problem still exists and is current.

Keywords: wastewater, degradation of aquatic ecosystems, pollution, sewage, sewage, filtration.

(PDF)

Автор: А.К. Агибаева

Ветеренария ғылым. канд., доцент, М.Х.Дулати атындағы Тараз өңірлік университеті, Тараз, Қазақстан
Бет 154-163

https://doi.org/10.55956/YLKS6428

Аңдатпа. Түйелер (Сamelus) - түйе тұқымдасының, көнтабандылар отрядының ірі сүтқоректілері. Қазіргі уақытта әлемде түйе тұқымдасының өсірілетін түрлері: бір өркешті түйелер - дромедарлар (Сamelus dromedarius), қос өркешті түйелер - бактриандар (Сamelus bactrianus) және ламалар, олардың ішінде лама және альпака. Ғылыми мақалада түйе жануары мен түйе шаруашылығының маңызы, түйенің тұқымдары мен будандарының ерекшеліктері, басқа ауылшаруашылық жануарларынан анатомиялық-физиологиялық ерекшеліктері қарастырылып, талданды. Талдау барысында түйелердің биологиялық ерекшеліктеріне байланысты қысқы суыққа және жазғы ыстыққа өте төзімді. Сонымен қатар, оның құнды болуының тағы бір себебі, әсіресе қолайсыз жағдайларда, басқа жануарларды өсіру қиын болған жерлерде, одан әр түрлі жоғары сапалы жүн, емдік сүт, ет, тері сияқты өнімдер алуға болады, әрі жүк тасуда да, мініс жануары ретінде де пайдаланылады. Адамдар түйемен өте ежелден, ежелгі тас дәуірінде, жүздеген мың жыл бұрын таныс. Әйтсе де, қазіргі уақыттағы бүкіл әлемде шөлденудің артуы жағдайында түйе шаруашылығын дамыту – тиімді екендігі талданды.

Тірек сөздер: түйе, бура, інген, бота, өркеш, дромедар, бактриан, көнтабандылар, гибридтер.

(PDF)

Author: Nikolay Akatyev

Candidate of Chemical Sciences, M.Utemisov West Kazakhstan University, Uralsk, The Republic of Kazakhstan
Page 145-153

https://doi.org/10.55956/HUYG3105

Abstract. In this work quantum chemical approach was applied in order to investigate the electronic structure and certain properties of 2,6-difluoro-4-nitroaniline with a series of semi-empirical methods using the GAMESS software. Protic and aprotic Polarized Continuum solvent models were used to study the influence of the media to the electronic structure and geometry of the molecule. It has been found that calculations using solvent models make possibility to obtain more accurate results than for vacuum. The comparison of calculated results with the available XRD crystallographic data shows that all obtained values are within acceptable deviations.

Keywords: computational research, 2.6-difluoro-4-nitroaniline, theoretical study, semi-empirical calculations, quantum chemistry.

(PDF)