Home - Archives - Mechanics & Technologies - Механика және технологиялар 2022-1
https://doi.org/10.55956/NSUF1895
Аңдатпа. Мақалада Қазақстанның баламалы энергия, минералды шикізат көздері ретінде жылу және өнеркәсіптік жер асты суларының дамуы қарастырылған. Қазақстанның гидрогеологиялық жағдайларына байланысты гидрогеотермалдық және гидрогеоминералды ресурстарды пайдалану бағыттарын бағалаудың отандық тәжірибесіне талдау жасалды. Термалды және өнеркәсіптік жер асты суларын игеру үшін қолайлы аймақтар ұсынылды. Батыс және Оңтүстік Қазақстан аудандарында термиялық және өнеркәсіптік жер асты суларын дамыту жобаларын іс жүзінде жүзеге асыру қажеттілігі негізделді.
Тірек сөздер: гидрогеотермалдық ресурстар, гидрогеоминералдық ресурстар, термиялық жер асты сулары, өнеркәсіптік жер асты сулары, ықтимал пайдалану қорлары.
Абдлахатова, Н.Ш. Қазақстанның гидрогеотермалдық және гидрогеоминералдық ресурстарының даму болашағы [Мәтін] / Н.Ш. Абдлахатова, А.Б. Токмолдаев // Механика және технологиялар / Ғылыми журнал. – 2022. – №1(75). – Б.45-54. https://doi.org/10.55956/NSUF1895
https://doi.org/10.55956/QVQL8487
Аннотация. В статье обосновывается идея создания механического преобразователя солнечного излучения в электрический ток. Авторами дается сравнение разработанного двигателя с внешним подводом теплоты с зарубежными аналогами, сведения о которых опубликованы ранее. В статье приведен и обобщен материал использования источников возобновляемой энергии на основе двигателя с внешним подводом теплоты. Особое внимание акцентируется на простоте конструкции, надежности и низкой стоимости двигателя с внешним подводом теплоты. Разработанный двигатель может быть использован в качестве привода электрического генератора, для энергообеспечения автономных потребителей. К тому же он способен преобразовывать низкопотенциальную энергию горячей воды в механическую, а затем в электрическую. На основе проведенных исследований авторами установлено, что использование воздуха в качестве рабочего тела является не оправданным, так как увеличивает массогабаритные размеры. Отмечается, что на КПД оказывает влияние разница температуры между нагревателем и охладителем и давлением рабочего тела.
Ключевые слова: тепловой двигатель, солнечное излучение, электрическая мощность, коллектор, генератор, механический преобразователь.
Мехтиев, А.Д. Тепловой двигатель с внешним подводом теплоты для энергообеспечения сельских потребителей [Текст] / А.Д. Мехтиев, Е.Ж. Сарсикеев, С.К. Жумажанов // Механика и технологии / Научный журнал. – 2022. – №1(75). – С.35-44. https://doi.org/10.55956/QVQL8487
https://doi.org/10.55956/LAYR6775
Аңдатпа. Мақалада фазалық роторлы асинхронды қозғалтқыштағы ротор тоғын түзеткіш инвентор блогымен реттеу ұсынылған. Электр жетегі жүйесінде фазалық роторлы асинхронды қозғалтқыштың кедергісіз іске қосулуын қамтамасыз етіп, қажетті жылдамдықты және іске қосу моментінің тұрақтылығын реттеу мүмкіндігі қарастырылған. Қажетті жылдамдықты қамтамасыз ететін тұрақты қосылу моменті мен реттеу мүмкіндігі бар фазалық роторлы асинхронды қозғалтқыштың электр жетегі жүйесінде жеңіл іске қосылу жүйесі қарастырылған. Индуктивті кедергінің жиіліктік сипаттамаларының зерттеулері көрсетілген. Электр жетегі жүйесінің математикалық моделі MATLAB Simulink бағдарламалық кешенін пайдаланып динамикалық процестерді компьютерлік модельдеу арқылы жүргізілген. Жіберу моментін тұрақтандырып асинхронды қозғалтқышты басқару процесінің ұсынылған әдістері қарастырылған.
Тірек сөздер: фазалық роторлы acинxpoнды қозғалтқыш, жіберу мoмeнті, түзеткіш, инвeнтop, фильтp, индyктивтілік кедергі.
Туленбаев, Ж.С. Фазалық роторлы асинхронды қозғалтқышты іске қосу жүйесі [Мәтін] / Ж.С. Туленбаев, А.А. Омарова, Н.Ж. Каражанов // Механика және технологиялар / Ғылыми журнал. – 2022. – №1(75). – Б.27-34. https://doi.org/10.55956/LAYR6775
https://doi.org/10.55956/UYYJ4115
Abstract. In this article, a prototype model of a solar tracker and an algorithm for its control based on the "Arduino Uno" platform are being developed. The purpose of this article is to study the subject area, create an autonomous solar tracker model and conduct a study on the production of solar panels. The introduction of a solar tracker is an affordable way to improve the efficiency of solar panels. The solar tracker can already be applied to an operating solar power plant, with a slight redesign of the structure on which solar panels are installed. The solar tracker increases electricity production to a greater extent in the morning and evening, the tracker directs the panels to the maximum flow of sunlight, making production uniform throughout the day. The article shows the results of the experiment and provides a comparative analysis of the production of solar panels. The design of the layout of the solar tracker was developed and the graphs of the dependence of the power of the solar panel on time were drawn up, the calculations of the power of the solar panel and were carried out. A solar tracker control system based on Arduino Uno has been developed. The yield of solar panels with a dual axis and single axis solar tracker is 59.4% and 43% compared to a solar panel installed at 45°.
Keywords: renewable energy, electric power, solar energy, solar panel, photovoltaic converter, solar tracker, servo, controller, photoresistor.
Mehdiyev А.D., Sarsikeev Y.Zh., Amir Y.K. Development of a model and control algorithm for a solar tracker // Mechanics and Technology / Scientific journal. – 2022. – No.1(75). – P.18-26. https://doi.org/10.55956/UYYJ4115
https://doi.org/10.55956/UBEC4134
Аңдатпа. Негізгі жиіліктерді итерация әдісін қолданып, аналитикалық анықтау кезінде теңдеулердегі коэффиценттердің мәндерін анықтау қажет. Бұл әдіс біліктердің тұрақты қимасымен ыңғайлы және біліктердің қималары әртүрлі болған кезде көптеген қиындықтар туындайды. Сондықтан тербелістер формасын графикалық әдістермен анықтаудың маңызы зор.
Тірек сөздер: арқалықтар, біліктер, тербелістердің жиіліктері, жиіліктер шекарасы, итерациялар әдісі, тербеліс периодтары және амплитудалары, жуықтау әдістер.
Жақаш, А.Т. Тербеліс формасын тізбектеп жуықтаудың графикалық формасы [Мәтін] / А.Т. Жақаш, Ю.Р. Крахмалева, Ә.Ж. Махмут // Механика және технологиялар / Ғылыми журнал. – 2022. – №1(75). – Б.12-17. https://doi.org/10.55956/UBEC4134
https://doi.org/10.55956/FFEI3510
Аңдатпа. Екі концентрлік сфералардың біреуі тұрақты бұрыштық жылдамдықпен айналған кездегі тұтқыр пластикалық ортаның қозғалысы қарастырылған. Қойылған мәселені шешу үшін эвристикалық итерациялық әдіс қолданылды. Пайда болатын тоқырау аймақтарының шекарасы мен пішінінің ерекшеліктері анықталды. Ағыс сипатының ортаның параметрлеріне тәуелділігі алынды.
Тірек сөздер: тұтқыр орта, ағыс, деформация, кернеу, сфера, ағыс жылдамдығы.
Наметкулова, Р.Ж. Екі концентрлік сфералар арасындағы тұтқыр ортаның ағысы [Мәтін] / Р.Ж. Наметкулова, А.К. Кадиримбетова // Механика және технологиялар / Ғылыми журнал. – 2022. – №1(75). – Б.5-11. https://doi.org/10.55956/FFEI3510