https://doi.org/10.55956/IAWS4277

Аннотация. Рассмотрено применение в тепломассообменных аппаратах модернизированных нерегулярных стационарных насадок, регулярных стационарных насадок, подвижных (взвешенных, фонтанирующих и циркулирующих) и регулярных подвижных насадок. Установлено, что движение газа осуществляется по извилистым каналам, образованным регулярно размещенными насадочными элементами. Получены уравнения для расчета порозности вращающейся насадки в сечении аппарата, объемной порозности и эквивалентного диаметра, учитывающие конструктивные составляющие вращающихся насадочных элементов с прямоугольными лопастями и шаги размещения элементов насадки в вертикальном и радиальном направлениях. Рассмотрено и проанализировано влияние шагов расположения насадочных элементов на эквивалентный диаметр на основе полученных графических зависимостей. Определено, что эквивалентный диаметр от шагов расположения вращающихся элементов в вертикальном и радиальном направлениях зависит прямо пропорционально. Это позволяет предположить, что при средних значениях шагов расположения насадочных элементов возможно снижение энергозатрат.

Ключевые слова: тепломассообменный аппарат, регулярная вращающаяся насадка, порозность в сечении, объемная порозность, эквивалентный диаметр, вертикальный шаг, радиальный шаг.

Волненко, А.А. Расчет порозности и эквивалентного диаметра насадки тепломассообменного аппарата с регулярной вращающейся насадкой [Текст] / A.А. Волненко, А. Сериков, А.А. Абжапбаров, А.Э. Левданский, Д.К. Жумадуллаев // Механика и технологии / Научный журнал. – 2024. – №2(84). – Б.289-298. https://doi.org/10.55956/IAWS4277

(PDF)

https://doi.org/10.55956/XUEK6603

Abstract. The ever-increasing energy consumption and dwindling fossil resource reserves, progressive global warming and the resulting deterioration of the environment have led to intensive development of research in the field of more advanced alternative energy sources. One of the directions in which the energy sector is moving towards a “green” economy is the transition to new energy sources, primarily hydrogen. The vision of hydrogen as a essential clean fuel of the future as part of the global energy transition aimed at decarbonization and climate neutrality has led to the adoption of hydrogen strategies for the coming decades in two dozen countries. The main problem of hydrogen energy is the search for accessible, inexpensive and environmentally friendly sources of hydrogen. The article provides a review of existing methods for producing hydrogen.

Keywords: hydrogen, synthesis gas, energy, conversion.

Sadykov V.A., Simonov M.N., Hassan A. Methods for producing hydrogen: a brief overview // Mechanics and Technology / Scientific journal. – 2024. – No.2(84). – P.284-288. https://doi.org/10.55956/XUEK6603

(PDF)

https://doi.org/10.55956/XWHV9151

Abstract. This work is a part of the project for investigations of hydrodynamics and mass transfer in an adsorption apparatus with ion-exchange resins during the extraction of stevioside from stevia extract. The issues of improving the structural-sorption characteristics while increasing selectivity to certain substances, expanding the range, simplifying the manufacturing technology and reducing the cost of production of industrial adsorbents are extremely relevant. The work is devoted to mathematical modeling and a theoretical description of adsorption in the layer of expanded ion-exchange resins. The main aspects of adsorption in a layer of porous material have been considered, and a model of the adsorption layer structure has been developed. The contribution of the work and its scientific novelty lie in the fact that a mathematical model of the evolution of a two-component dispersed phase has been developed and qualitatively analyzed taking into account competitive adsorption and the non-equilibrium nature of mass transfer between the adsorption surface of the porous material and the dispersed phase. The results and conclusions are recommended to be used in planning and conducting research work for intensification of heat and mass transfer processes and for engineering design of adsorption chemical apparatuses and adsorption columns.

Keywords: adsorption, adsorption layer, adsorption wave, fractal dimension, ionexchange resins multicomponent systems, stevia, porosity.

Bakhram Z.S., Bayisbay O.P., Azimov A.M., Seitkhanov N.T., Brener A.M., Pecherskiy V.N. Calculation of adsorption apparatuses with a layer of expanded substances // Mechanics and Technology / Scientific journal. – 2024. – No.2(84). – P.272-283. https://doi.org/10.55956/XWHV9151

(PDF)

https://doi.org/10.55956/SVTH4890

Аңдатпа. Мақалада целлюлозаның апра сабағынан және зығыр сабанынан алу жолы сипатталады. Целлюлозаны өндіру маңызы, қасиеттері және қолданылу туралы ақпараттар беріледі. Алынған целлюлозаның рентгендік дифрактограммалары талданады.

Тірек сөздер: целлюлоза, арпа сабағы, зығыр сабағы, рентгендік дифрактограмма.

Жусипназарова, Г.М. Целлюлозаны лабораторияда алу және оның қасиеттерін зерттеу [Мәтін] / Г.М. Жусипназарова, Р. Решми, А.С. Дарменбаева // Механика және технологиялар / Ғылыми журнал. – 2024. – №2(84). – Б.265-271. https://doi.org/10.55956/SVTH4890

(PDF)

https://doi.org/10.55956/QBVJ3910

Аңдатпа. Қазіргі уақытта литий ионды батареялар үшін қатты электролиттердің дәстүрлі сұйық электролиттермен салыстырғанда кеңірек қолданысқа ие. Осыған байланысты иондық өткізгіштігі жоғары, қауіпсіз және механикалық төзімді мембраналар алу мақсатында ПВДФ, ДМФА, литий тұздары және әр түрлі толтырғыштар (каолин, бентонит) негізінде композициялық мембрана-сеператорлар алынды. Алынған мембрана- сеператорлардың келесі құрамы жақсы көрсеткішке ие болды: ПВДФ-LiF-каолин және ПВДФ-Li3PO4 – каолин, иондық өткізгіштері σ = 9 · 10-3 Ом-1 см-1 және σ = 11,3 · 10-3 Ом-1 см-1. Сканерлеуші электрондық микроскоп арқылы КПЭ-нің беттік морфологиясы зерттелді. Жоғары иондық көрсеткішке ие болған КПЭ-нің термофизикалық қасиеттері зерттеліп, термогравиметриялық қисықтар алынды. Зерттеу нәтижесінде алынған композиттік мембраналардың химиялық тоқ көзі үшін қолдануға болатындығы анықталды.

Тірек сөздер: мембрана-сеператор, толтырғыштар, иондық тасымалдау, иондық өткізгіштік, батарея, химиялық тоқ көзі.

Усипбекова, Е.Ж. Саздар негізінде иондық өткізгіштігі жоғары полимерлі электролиттер жасау [Мәтін] / Е.Ж. Усипбекова, Г.А. Сүлейменова, Г.А. Сейлханова // Механика және технологиялар / Ғылыми журнал. – 2024. – №2(84). – Б.256-265. https://doi.org/10.55956/QBVJ3910

(PDF)

https://doi.org/10.55956/YXJV4184

Аңдатпа. Өндіріс қалдығы фосфогипсті қайта өңдеп кәдеге пайдалану мүмкіншіліктері анықталды. Фосфогипсті пайдалануға байланысты мәселелерді шешу, кейбір жағдайларда, құрамында фосфоры бар тыңайтқыштар өндіретін жаңа кәсіпорындарды салу және жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарды кеңейту немесе одан әрі пайдалану шарттары қарастырылды. Өндірістегі үйіндіден алынған фосфогипстің химиялық құрамы мен ауыр металдармен фосфогипстің химиялық құрамдары анықталды. «Өндіріс қалдығы фосфогипсті құрылыста гипс байланыстырушы материал ретінде зерттеу және қолдану» тақырыбы бойынша зерттеулер жүргізілді. Фосфогипстен гипс байланыстырушы материалды жасау бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстары жүргізіліп зерттелінді. Жүргізілген зертхананың, сондай-ақ сыналатын материалдардың, үлгілердің және аспаптардың температурасы талап бойынша сақталынып отырды. Бөлмедегі температура, салыстырмалы ылғалдылықпен тұрақталынып отырды. Өндіріс қалдығы фосфогипсті құрылыс материалдарына пайдалану мүмкіншілігі қарастырылды. Тұтқырдағы металл қоспаларының мөлшерін анықтау және меншікті бетінің ауданын анықтау бекітілген әдістемелік нұсқаулықпен жасалынып анықталды.

Тірек сөздер: фосфогипс, экстракция, пульпация, фосфарит, арбитраж, сынама.

Кулбаева, Д.А. Өндіріс қалдығы фосфогипсті құрылыста гипс байланыстырушы материал ретінде зерттеу [Мәтін] / Д.А. Кулбаева, Г.А. Сейтбекова, А. Шолақ, А.Н. Нұрлыбаева, Н.С. Мурзакасымова // Механика және технологиялар / Ғылыми журнал. – 2024. – №2(84). – Б.246-254. https://doi.org/10.55956/YXJV4184

(PDF)